Историко-краеведческий музей в Горбацевичской школе

Музей создан в 1967 г. в отдельном помещении размером с полкласса Горбацевичской школы. Фонд музея составляет 1000 экспонатов. В настоящее время в музее оформлены экспозиции: “Наши земляки – участники Великой Отечественной войны”, “Дореволюционное минувшее”, “История школы”, “Гісторыя Гарбацэвіцкага сельсавета”, “Платон Головач – белорусский писатель и общественный деятель”.

Экспозиция “Наши земляки – участники Великой Отечественной войны” – рассказывает о борьбе с оккупантами в июне 1944 г., о действии 48-й армии 1-га Белорусского фронта, разгромившей основные силы 9-й немецкой армии под Бобруйском. Здесь можно познакомиться с фотоснимками, воспоминаниями, документальными свидетельствами тех времен.

Экспозиция “Дореволюционное минувшее” – представлена предметами быта крестьян, горожан, орудиями труда, изделиями народного творчества.

Богатый и разнообразный материал собран в экспозиции “История школы”, которая является одной из старейших в районе. Здесь представлена летопись школы, оформлено много альбомов с фотоснимками и воспоминаниями.

“Платон Головач – белорусский писатель и общественный деятель” рассказывает о жизни и деятельности государственного деятеля и талантливого земляка. Здесь собраны подлинные вещи, рукописи, книги мужественного человека и известного прозаика.

В 1968 году на здании Горбацевичской школы Бобруйского района, где учился Платон Головач, открыта мемориальная доска, на которой увековечено имя великого прозаика. На открытие мемориальной доски приехало много известных писателей Беларуси таких как Адамович А., Аврамчик Н., Граховский С., Скриган Я., Брыль Я., о чём свидетельствуют телеграммы, фотографии и статьи из газет, сохранившиеся в школьном музее.

При музее созданы совет и лекторская группа, проводятся экскурсии для учеников и всех, кому интересна история Горбацевичей и Бобруйского района.

Галавач Платон Раманавіч

(1903-1937)

Беларускі пісьменнік і грамадскі дзеяч

Нарадзіўся 18 красавіка 1903 г. у сялянскай сям'і ў в. Пабокавічы Бабруйскага раёна. Рана страціў маці. З сямі гадоў працаваў пастухом. Вучыўся ў царкоўна-прыходскай школе, быў членам літаратурнага гуртка.

Будучы адным з арганізатараў камсамольскага руху ў воласці, стварыў у 1920 г. у роднай вёсцы камсамольскую ячэйку. Змагаўся з непісьменнасцю сялян, з аднадумцамі-сябрамі ячэйкі адчыніў хату-чытальню, кнігі для якой яны дастаўлялі з Бабруйска. Камсамольцы арганізавалі і працу клуба.

Платон Галавач быў сельскім карэспандэнтам павятовай газеты «Камуніст». У бабруйскай газеце публікаваліся яго артыкулы пра жыццё камсамольцаў роднай вёскі.

На здольнага камсамольскага лідэра звярнула ўвагу Вера Харужая, якая ў той час працавала ў павятовым аддзеле палітадукацыі і не аднаразова прыязджала ў Гарбацэвічы. Па яе рэкамендацыі Бабруйскі павятовы камітэт камсамола накіроўвае Платона Галавача на вучобу.

У 1922-23 гг. вучыўся ў Мінскай партшколе, у 1926 г. скончыў Камуністычны ўніверсітэт.

У 1922-23 гг. ён працаваў інструктарам Барысаўскага павятовага камітэта камсамола. З 1926 узначаліў у ім аргаддзел.

У 1923 г. стаў членам ВКП(б). З 1928-га года абраны 1-м сакратаром ЦК ЛКСМБ.

З 1923 па 1928 гг. узначальваў літаратурную арганізацыю «Маладняк». Пасля яе рэарганізацыі ў лістападзе 1928-га ў БелАПП (Беларускую асацыяцыю пралетарскіх пісьменнікаў) стаў членам новай структуры.

Быў членам ЦК КПБ (1927-30 гг.), членам ЦВК БССР (1927-35 гг.). У 1929-30 гг. Платон Галавач працаваў намеснікам наркама асветы БССР.

З 1934 г.- член Саюза пісьменнікаў СССР. Быў рэдактарам газеты «Чырвоная змена», часопісаў «Маладняк», «Полымя» (быў яго першым рэдактарам).

Творчую дзейнасць распачаў у 1921 годзе. Першае апавяданне «Загубленае жыццё» было апублікавана ў газеце «Савецкая Беларусь» (1925). Потым выйшлі зборнікі апавяданняў «Дробязі жыцця» (1927), «Хочацца жыць» (1930), «Апавяданні» (1934).

Тэматыка шматлікіх аповесцяў, апавяданняў, нарысаў звязана з грамадзянскай вайной і жыццём вёскі. Творы П. Галавача карысталіся поспехам, перакладаліся на рускую, польскую, украінскую, ідыш i іншыя мовы.

П. Галавач пражыў усяго 34 гады. У беларускай літаратуры XX стагоддзя, бадай, не знойдзеш другога пісьменніка, у якога засталася б такая багатая неапублікаваная літаратурная спадчына, як у Платона Галавача. Многія творы пісьменніка засталіся няскончанымі, у тым ліку кніга пра паўстанне Кастуся Каліноўскага. Усе планы i намеры перакрэсліла трагічная гібель. 11 жніўня 1937 г. быў арыштаваны. На месцы арышту ў Мінску па вул. Маскоўскай, 8/1, кв. 34 канфіскавана 67 сшыткаў рукапісаў. Верагодна, што сярод іх быў і раман «Ён».

Ва ўспамінах пісьменніка С. Шушкевіча, які прайшоў праз мінскую турму НКВД, ёсць радкі аб сустрэчы з Платонам Галавачом. «Платона Галавача і Васіля Каваля я бачыў апошні раз 3 кастрычніка 1937 года. Іх прывялі сведчыць супраць мяне. Скатаваны і знясілены, Платон Раманавіч доўга маўчаў… Нарэшце загаварыў: “За [мной] няма ніякай віны, таксама, як і за кожным з нас”. Сказаў і заплакаў…» (з кн. В. Куляшовай, 1989г.).

Перад судом Платон Раманавіч у сваёй камеры пакінуў запіску: «Таварышы, даруйце, калі чым вінаваты перад вамі. Гісторыя яшчэ скажа праўду пра нас. Платон».

Суд адбыўся ўвечары 28 кастрычніка і доўжыўся 15 хвілін. На ім Галавач прызнаў сябе вінаватым. Тройка НКВД асудзіла яго як «арганізатар тэрарыстычнай групоўкі» і за «правядзенне нямецка-фашысцкай дзейнасці» прысудзіла да расстрэлу з канфіскацыяй маёмасці.

Прысуд прыведзены ў выкананне 29 кастрычніка ў Мінскай турме НКУС. Месца пахавання невядома.

Рэабілітаваны 25 ліпеня 1956 г.

Землякі ўшаноўваюць памяць аб П. Галавачу. Імем Платона Галавача названы вуліца і завулак у Бабруйску. У 1968 годзе на будынку Гарбацэвіцкай школы Бабруйскага раёна, дзе вучыўся пісьменнік, адкрыта мэмарыяльная дошка.

Чытайце кнігі Платона Галавача ў нашых бібліятэках.

Источники информации